| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Cosmoglotta B 038 (sep 1942)

Page history last edited by Dave MacLeod 5 years, 4 months ago

COSMOGLOTTA 

 

OFICIAL MENSUAL ORGAN DEL OCCIDENTAL-UNION 

 

Redaction e Administration : 

 

INSTITUTE OCCIDENTAL, CHAPELLE (Vaud), SVISSIA 

 

Serie B , poligrafat. Tel. 9 56 56 Septembre 1942 — Nró 38 (9) 

 

----------

 

ANNIVERSARIE 

 

Per li present numeró, Cosmoglotta inaugura li duesim serie annual de su edition de guerre. Li labor-programma quel noi etablisset por li durada del guerre es modest e li facte que li objectes fixat por li unesim 12 mensus ha omnis esset atinget ne es un rason suficent por fanfaronar li labor realisat. To vell esser tam plu ínutil que li publica ya conosse solmen un micri parte del total labor furnit, it es li visibil parte de it (edition de Cosmoglotta e del nov manuale por germanes) quel ne posse dar un autentic imagine del ver amplore de nor eforties. Ma li parte ancor ínvisibil va trovar su concretisation in li resultates del duesim annu e noi espera que tis-ci va plenmen satisfar nor estimat amícos e letores. 

 

Noi fa nos null ilusiones pri li quantitá de labor quel atende nos in li curs del nov annu. It va esser mult plu considerabil quam noi self desira, prendente in calcul li relativ modest auxilie quel noi posse expectar in li present circumstanties. Ma to va esser por noi un rason suplementari por duplicar nor eforties. Mersiante nor amícos por lor valorosi apoy durant

 

----------

 

Devenir membre del 

 

SCOED 

 

es

 

un del max bon maniere auxiliar li Occidmtal-movement 

 

Parte social Fr. 20- sviss. Li aquisition de partes es ínlimitat. 

 

SCOED - CHAPELLE (Vd) 

 

-97-

 

 

 

li annu passat, noi peti les conservar nos lor fide anc durant li venient témpores. Li victorie final va esser li recompense por nor comun eforties ! COSMOGLOTTA

 

----------

 

JAPANÉS QUAM NOV LINGUE UNIVERSAL POR ASIA ORIENTAL ? 

 

Li grand successes militari del Japaneses ha fat nascer un grand númere de problemas politic e precipue cultural. It ne sufice conquestar un imperia, on deve anc posser administrar it. To presupposi li usation de un comun lingue oficial in li relationes con li popules submisset. Or China, Burma, Malaya e Insulinde ne parla li sam lingue. On sercha do un nov lingue administrativ por omni ti landes o plu exactmen on ja ha trovat it, nam ti lingue evidentmen ne va esser un altri quam japanés. 

 

Regretabilmen, li selection del lingue japanés quam lingue comun complica li situation vice afacilar it. Li present scrition del japanés consiste in un mixtura de ideogrammas chinés e de grafic signes síllabic, nominat "Kana". Li provas, introducter li alfabet latin, propagat per li "societé por li difusion del japanés "romanisat" ("Rômaji—Hiromekwai") ancor ne ha obtenet resultates positiv. To es tant plu astonant que li Japanéses til nu ha monstrat se quam tre docil disciples in li assimilation del cultura occidental. E it es un facte que li mastrisation del scritura actual causa al Japaneses self presc li sam desfacilitás al extranes. On constatat que circa un triesim del scoleros queles on examinat pos finition del obligatori periode de 8 annus de instruction scolari, ne successa leer li max usual ideogrammes. Qual vell esser li situation por li altri popules queles ultra li desfacilitás del scrition japanés vell ancor 

 

- 98 -

 

 

 

dever mastrisar li secretes del nipponic fonetica e gramatica ?

 

It es do ne astonant que in Japan self on admisse que solmen un "japanés simplificat", facilmen aprensibil de omni popules, vell posser luder li rol de un nov lingue comun por Est-Asia. Qualmen on concepte ti "simplification" to probabilmen li Japanese self ancor ne save.

 

Támen, noi have un paralele con ti project in li prova, far adopter li anglés quam lingue universal sub li form simplificat del "Basic English" de Ogden. In ti ultim project, li simplification es obtenet per li quasi supression del verb (remplazzat per tal-nominat "operators") e li reduction del vocabularium al 850 max usual e max important paroles.

 

Ci yo ne vole lassar passar li ocasion sin remarcar que ex omni projectes de L.I. "Basic English" es sin contestation possibil li max índecent. Ja li arogantie quel manifesta se in li justification de ti prova de solution constitue un grav ofense por omni civilisat persones. Sub li pretext que li lingue anglés es tro desfacil por li extranes, on oferta les un "Pidgin-jargon" quel fortia li usatores expresser su idés in li lingue de un infant de 8 annus. Por sparniar les li pena aprender plu quam 850 vocabules on vole obligar les usar perifrases por expresser notiones tam usual quam "civilisation, elegant, urgent" etc. On interdicte les expresser se in lor natural e acustomat maniere e expecta de ili que ili mey constantmen dissecter lor pensas e analisar li signification del notiones talmen que ili posse esser expresset tam bon quam mal li 850 paroles queles Ogden oferta a civilisat non-angléses quam un osse a un can. Por li Angléses self to vell forsan esser comod; li tot munde vell abassar se al usation de un anglo-saxonic jargon infantesc

 

-99-

 

 

 

e ofertar se al rision del popules anglés-parlant queles naturalmen vell continuar parlar un lingue civilisat. Li reciproc relationes inter popules anglo-saxonic e li altris vell tande esser ti de dómino a servitor quo vell esser un indignitá.

 

Ma lu max remarcabil es que li subtentores anglés de Ogden self ne vide plu long quam lor nase. "Basic English" vell definitivmen fallir in li precis moment u it vell esser usat quam L.I. e pro resistentie venient del Angleses self. It es ya evident que it ne sufice parlar, on deve anc comprender. Or, por esser fortiat memorar li 850 paroles queles forma li restrictet vocabularium de Ogden e dever constantmen cuidar ne usar in lor conversation altri paroles quam just ti 850 queles forma li sol possibil base de intercomprension. Ma to es un ver tortura e it ne es possibil imposir un tal sacrificie a homes con san rason. Támen li exemple de "Basic English" va forsan servir quam modell al Japaneses. It ilustra in maniere eloquent li lamentabil confusion quel reye li mente de mani de nor contemporanes. On save e aconosse que li lingues natural es ínapt por li rol de un L.I. ma on prefere violar li natura plutost quam esser fortiat abandonar un fals principie.

 

Analog experienties posse esser fat in simil dominias. In Holland on ha perductet un reform del ortografie e li scrition simplificat conosset sub li nómine "spelling de Marchant" es obligatori in omni scoles. Támen li presse in su grand majorité combatte li reform e continua usar li anteyan ortografie "De Vries e Te Winkel".

 

Desde mult annus on anc lucte por un simplification del ortografie german, ma til nu ne mem li scrition per minuscules, t.e. li max modest e ínofensiv parte de ti reform ha incontrat

 

-100-

 

 

 

general aprobation. E to malgré que li avantages del reform salta al ocules e que it existe plu quam un deciduene de motives, li unes plu bon quam li altris, por li reform e ne un sol contra it. Van pena, li max excellent argumentes rupte se contra li fortie del inertie ! Por justificar li refusa del reform on parla pri "apovration" del lingue e on alega motives historic in favore del scrition antiquat benque on es íncapabil aportar li minim pruva quam apoy por su assertiones. Ma in li ocul del masses li max convictent argumentes es sempre tis queles favorisa lor propri pigritá de pensa. 

 

Omni ti obstacules alenta li marcha del progress, ma fortunosimen li historie monstra que un cose quel es just e quel responde a un real beson va sempre victer in un plu o min proxim futur. Lu sam va evenir in li dominia del movement mundlingual. Omni provas imposir un solution ne conform al postulationes del san rason es voet a un fiasco ínevitabil, nam it existe leges queles resta eternmen ver e queles null fortie del munde successa anihilar.

 

E to es por noi mundlinguistes li suprem consolation e li garantie por nor victorie final.

 

---------- 

 

LI CALVITÁ QUAM SIGNE DE VIRILITÁ

 

Li yun professor Hamilton del Universitá Yale ha fat un surprisant decovrition. It constatat, ne que fortie e vigore es li cardinal qualitá del combattent de guerre, ma que li tonsura es li signe del complet virilitá. Il ha un grand númere de mannes queles pro quelcunc cause, accident o hereditá, ne posset plenar lor max important functiones. Or, omni ti mannes possedet un dens e bon nutrit capillatura. Il anc constatat que plu li mann aproxima se al statu de plen virilitá e vigore, plu li cadida del capilles augmenta. 

 

- 101 - 

 

 

 

Il do provat curar li malades per hormon-preparates queles infortiat e invigorat les e li 

 

resultate esset que li cadida de capilles accentuat se quant plu li processu de virilisation progresset. Esque forsan ti decovrition va ducter a un revolution del capillatura masculin ? Ne li cadida del capilles va in futur esser combattet, in contrari : li tonsura va devenir li caracteristicum del mann viril e intrepid !    (Ex St. Galler Tagblatt)

 

----------

 

ANTE LI EXÁMINE.

 

Professor: Ne desespera, corage ! Corage ! 

 

Studiant: Corage ? Quande mi cerebre es quam un desert ? 

 

Professor: Forsan it existe tamen quelc oases in li desert ? 

 

Studiant: Yes, certmen, ma esque li cameles va trovar les ? 

 

To es un micri specimen del textus in li just editet VOLLSTÄNDIGER LEHRGANG de A. Matejka, quel ducte in agreabil maniere a un profund conossentie de Occidental. Vu deve posseder ti libre ! (Vide págine 108) 

 

----------

 

 

 

TRIST HISTORIE DE SIMIOS. 

 

Cert simios del vast forestes primitiv de Brasilia have un grand predilection por li dulci granes del mais. Li exploratores raconta, que li indigenes profita de ti manie del simios por capter les sin pena. 

 

Sub li árbores, sur queles li animales grimpa ordinarimen, ili posi un grand botelle de aqua con un poc de máis. Li botelle deve haver un tam strett colle, que un simio posse just far passar su manu sin tro grand pena. Li simio vidente li botelle con máis descende del árbor e prende un manuade de máis. Ma li punie plenat de mais ne posse passar li strett colle del botelle. Advere li simio vell solmen dever 

 

- 102 - 

 

 

 

Abandonar li mais por posser liberar se. Ma il ne posse prender ti resolution. Il comensa lamentar e gemer quam si il vell esser in li maxim grand dangere e prefere lassar capter se quam renunciar a su nutriment preferet. 

 

Talmen li simios del forestes primitiv. - Tot altrimen naturalmen li hom. Il renuncia voluntarimen al amat stimulatives por ne dever destructer li valorosi materiales crud, tam necessi por li nutrition de su infantes, precipue in li témpores del guerre. 

 

----------

 

LI DENTAGE AURIN

 

De Buenos Aires on comunica nos li secuent historie divertissent :

 

Li Señor Antonio hat morit sub li manus del medicos. Pri to null dúbit esset possibil; li sol question ancor a soluer esset li causa de su morte. Pro to li cadavre de Antonio jacet in li sala operatori e atendet li autopsie. E pro que li chirurgos havet ye ti die labores plu urgent por curar li viventes, ili pensat que it vell esser sat temporan ocupar se pri Antonio li secuent die. Támen, on ne posset lassar li morto absolut sin gardator. Naturalmen on ne besonat timer que il vell forcurrer, ma li regulament esset formal e li gardatores esset payat por ti labor. 

 

Li cadavre de Antonio esset do confidet al cuidas del gardator Sancho quel, pos har un poc meditat, tenet li secuent monolog: - Car señor Antonio, tu sempre ha esset un bon vivent e tu esset mem sat rich por posser payar te un dentage aurin. Ti-ci advere tu nu plu ne besona. Ma si yo fa it fuser, it va aportar me un jolli beneficie e tu va har fat un bon ovre posthum. Yo curre nequel rise, nam li seniores con li blanc avantale ne va dissecter tu bocca. Pardona me, Antonio, ma tu dentage aur1n es plu util in li fusuore quam in tu tomb. 

 

- 103 - 

 

 

 

E hante dit to, Sancho mettet se a aperter li bocca de Antonio. Ma il successat solmen disjunter li labies. Li dentes oposit un ínexpectat resistentie a su eforties. Ili esset tam fortmen compresset quam si li du maxilles vell har esset suldat. - Ha! dit Sancho, tu vell dever hontar pri tu aviditá. Por te li aure ha devenit sin valore, ma por me it significa un bell fortun. Ma forsan tu va devenir un poc plu conciliant si yo prova it con alquo plu fort. 

 

E il serchat un cisel. Quande il posit it sur li dentes e dat un fort colp por disjunter li maxilles, it semblat le que Antonio vat aperter li ocules. Ye li secuent moment, it ne plu esset solmen un semblantie, ma li ocules de morto esset realmen apert quam to es possibil solmen che homes altmen astonat. E ne solmen li ocules, ma anc li bocca hat apertet se e ex su gurgul venit un long e tre sonori hiada. Vidente to, Sancho forjettat li cisel e fugit, plenat de horrore. Quande Antonio hat finit su hiada e just ancor videt desaparir li gardator tra li porta il criat indignat: - Hé, hé, vale-necos de gardator! Ne forcurre, ma auxilia me descender del table. Yo vole levar me, esque tu audi? Levar me, yo vole! 

 

Ma vice Sancho ad-curret li medicos del noct-equipe, avigilat per su criada. Ili videt ínmediatmen que Antonio plu ne besonat un operation e ancor min mult un autopsie. Ili auxiliat le descender del table e explicat le li situation. Ma it ne esset tam facil tranquilisar li pseudo-morto.

 

- Catalepsie o ne catalepsie! il criat, qui permisset al gardator, dissecter mi bocca? To naturalmen anc li medicos ne savet. Ma on finit per saver it, pos que Sancho, ad-vocat, ha repententmen confesset su pecca. 

 

- Ha! dit Antonio, per tu aviditá, tu ha 

 

- 104 - 

 

 

 

possibilmen salvat mi vive, nam yo ne save ca, sub li manus del medicos autopsiant, yo vell har comensat hiar ancor in just témpor. Ma mi dentage aurin tu va tamen ne reciver. Yo intente usar it ancor tam long quam possibil. Quande plu tard, yo va esser realmen mort, tu va trovar in mi testament li disposition que it legalmen apartene a te, sin que tu besona furter it. Til tande tu deve atender. Ma que, si alquande yo va haver li desfortun esser denov candidat por li autopsie, on comisse te quam mi sol gardator de nocte, to yo ja nu interdicte in maniere absolut ! 

 

(Ex "St. Galler Tagblattt") 

 

----------

 

PRECISION

 

In nró. 35 de Cgl. B (junio 1942), noi publicat un interessant articul de nor coidealist J.J. Joho pri "Quelc surprisant orígines".

 

Interim on ha format li redaction de nor revúe de láter lingue-scientic que li etimologies exposit de nor colaborator plu ne coresponde al h0dial statu del explorationes etimologic. 

 

Noi ne conosse li fontes sur queles funda se li exposite de sr. Joho, ma li ínnegabil e evident competentie de nor informator in questiones lingue-scientic fa nos un deventie publicar li precedent rectification. Red. de Cgl. 

 

Response del autor del articul:

 

Yo posse solmen responder que mi fortes es li lexico latin-francés de Fr. Noël, Paris, 1825, de quel yo traet li necessi informationes por mi articul. It vell astonar me que li ancian lingues ha modificat se desde 1825; tamen yo vell reciver con interesse e plesura omni rectificationes e altri interpretationes. On save que chascun erudit pensa altrimen; li unes, por exemple, subtene que li terre es in fusion e li altris in glaciation! 

 

J.J.Joho 

 

 

 

Redaction: Noi peti nor informator inviar nos li desirat rectificationes queles noi va publicar.

 

- 105 - 

 

 

 

CONCURS DE TRADUCTION 

 

Français: Ding, Din, Don 

 

Les inventeurs sont incorrigibles! Une mode nouvelle s'attaque aux chaussures à semelles de bois des femmes. C'est la mode des souliers musicaux pour obscurcissement! Des bottiers de Paris essaient actuellement de sonoriser les fortes semelles de bois qui sont préalablement évidées comme un xylophone. Bientôt, vous pourrez, dans la nuit, signaler votre présence par de petits airs variés selon que vous marcherez ou courrez. Les Américains eux, préfèrent les clochettes pendues sous le cou-de-pied.

 

On aura tout vu et tout entendu ! 

 

Ples inviar li traduction a Occidental del supra textu al redaction de Cosmoglotta ante li 1-ésim octobre 1942. 

 

RESULTATES: (Nr. de julí 1942) 

 

De francés a Occidental: 

 

Sr. W. GILBERT (Muret)  : TB

 

Sr. G. PIDOUX (Yvonand) : TB

 

Sr. G. BEVILACQUA (Pavullo) : B

 

De german a Occidental : 

 

Sr. E. WETTSTEIN (Erstfeld) : TB

 

----------

 

Ll TRI ARCHITECTES 

 

In un cité chinés esset tri architectes; chascun constructet un turre. Un jurie devet decider quel esset li max bon turre. Quande li construction esset terminat, li jurie eat ye chascun del tri turres. Ti del architecte La Tse esset tre bell, ti del architecte Wang Hu ancor plu elegant, ma li ovre del triesim, Hao Li judicat íncomparabil. "Quo vu pensat quande vu fat ti labore ? Pro quo vu fat it?" questionat li jury. 

 

La Tse pensat a un fémina quande il elaborat li architectura del turre; Wang Hu, a glorie e Hao Li hat pensat... simplicmen a su turre! Far un turre tam bell quam possibil, to esset su desir. 

 

- 106 - 

 

 

 

COMUNICATION 

 

Pro multilateral ocupation professional e extra-professional, li subsignato ne successat durant li últim témpores, responder acuratmen a su numerosi corespondentes. Il peti les excusar su long silentie e va far lu possibil por satisfar su obligationes epistulari plu acuratmen durant li proxim semanes. Támen il ne posse promesser responder sempre per retro-posta, nam li circumstanties fortia le consacrar li max grand parte de su líber témpor al preparation de nov editiones por Occidental. 

 

Il espera que su corespondentes e amícos va comprender to e il mersia les anticipatmen pro indulgentie. A. Matejka 

 

----------

 

"SPIRITU DE OCCIDENTAL" 

 

On questiona nos quande va aparir li proxim liverationes de ti ovre. Li actual guerre ne permisse nos, pro li ínpossibilitá interrelater con li autor, continuar li edition de ti important publication. Noi espera posser continuar it strax quande li relationes international va har redevenit normal.

 

Til nu 4 liverationes, til págine 116, ha aparit e ili posse esser comprat quam til nu, por li precie de Fr. 3.- sviss che li Institute Occidental, CHAPELLE. 

 

----------

 

PROPAGANDA 

 

Nor activ coidealist, sr. Major Tanner, fat inserter un curt recension pri li just aparit "Vollständiger Lehrgang" de sr. Matejka in li Fögl Ladina* del 14 august 1942. Il reserva se un plu ampli recension. Interim il responde in resuma al question "Quo es Occidental?" (Che ais Occidental?) per li afirmation "Occidental es li populari latin". Nor gratulatione a sr. Major Tanner. 

 

* quel apari in Samedan (Samaden), Grisones 

 

- 107 - 

 

 

 

SUBVENTIONES E CONTRIBUTIONES RECIVET (31.8.42)

 

Sr. E, Jenny, Fr. 2--; K. Hamburger, Pr. 6. --; K. Bosshardt, Fr. 2.--; Ed. Mayor, Fr. 1.50. 

 

Cordial mersí ad omnes ! 

 

 

 

FALS NUMEROTATION DE COSMOGLOTTA

 

Pluri letores conserva cuidosimen li aparit numerós de Cosmoglotta peti nos inviar les suplementari numerós por completar lor colection. Ili ne ha remarcat que: 

 

Febr. 1942 Nr.31 (1) deve esser leet  Nr. 31(2)

 

Marte 1942 Nr.31(2) deve esser leet Nr. 32(3)

 

Si támen un de ti numerós manca vos ples petir it del administration de Cosmoglotta. 

 

----------

 

CONSERVA CUIDOSIMEN LI Nos. de COSMOGLOTTA!

 

Pro que li edition poligrafat del actual Cosmoglotta ne permisse nos far important stocks, noi consilia al felici possessores del ho-temporal serie B conservar li cadernes con cuida, ili va devenir rarissim pos li guerre e va esser quasi íntrovabil por li coidealistes ne possent reciver les ho-moment. 

 

----------

 

IMPORTANT AVISE 

 

Noi peti li inviatores de moné a nor postchec-contos ne obliviar indicar sur li cupon, quel es destinat a nos, a quo ili atribue lor invia. 

 

Ye ti ocasion noi fortmen recomenda far li comendes de literatura directmen sur li cupon self del formulare del postal chec-contos.

 

To facilisa nor labor e impedi li sempre possibil erras e tardes.    INSTITUTE OCCIDENTAL 

 

----------

 

VOLLSTÄNDIGER LEHRGANG

 

Si vu ne ja possede ti max modern manuale de aprension de Occidental, ples comendar it strax al Institute Occidental. Precie: Fr. 2.50. (Fr. 2.20 por li membres del O.-U e del Scoed) 

 

- 108 - 

 

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.