| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Suplement al Kosmoglott 3

Page history last edited by Dave MacLeod 4 years, 2 months ago

#SUPLEMENT AL KOSMOGLOTT

 

## PARTE SCIENTIC-LITTERARI

 

## IN OCCIDENTAL)

 

## Nr. 3 1926

 

##Li hom ante 30.000 annus.

 

In estive del annu 1924, ye iniciative e sub li guida del tchec archeologo Dr. K. Absolon, li MOravian landmuséo ha inaugurat sistematic exfossationes in li long conosset localitá del diluvial trovages in Dolni Vistonice, sur declive del colines de Pálava (in sud-Moravia). Li muséo ha fat it in esperantie de probabil trovages ex li periode diluvial. Strax pos unesim tri dies li exploratores ha esset recompensat per descovrition de un vast habitation, de mámmut-chassatores.  Sub strates de yelb argil on ha descovrit un terren plen de gigantic osses de mámmutes e de altri diluvial animales. In foyieres ci disperset, formant un tal nominat cultur-strate, on ha trovat amasse de rar objectes ex osses e petres, fabricates del hom diluvial, in númere ínprevidet.

 

Ja li unesim anuncias pri to ha evocat sensation ne solmen in li circules professional, ma anc in li vast publica.

 

Pos diligent labore de quelc semanes li resultates ha esset tam grand, que un comité organisativ, quel ha preparat por 1924 li congress del "Institute Antropologic International", ha decidet quam un chef-punctu del congress arangear un excursion del participantes til li loc de trovages. Li congress ha evenit in li dies de 14.-21. septembre 1924 e ha esset in consecution de un grand participation international un eveniment por Tchecoslovacia. Li excursion til Vistonice ha efectuat se li 20. septembre. Quel impression ti ci excurse ha poslassat in li mentes del exquisit gastes, (inter ili portatores de mundal nómines Capitan - Paris, Pittand - Genéve, Begouen - Toulouse, Burkitt - Cambridge, Kleiweg de Zwaan - Amsterdam, Loth - Warszawa, Poniatowski - Lwòw etc. etc.); quel signification on ha atribuet a ti ci nov-trovat habitation diluvial secun autoritativ judicies de ti scientistes, on posse leer in un ampli tom del "Revue anthropologique", contenent li deliberationes del congress, in quel a Vistonice es reservat un plazze important.

 

Li labores explorativ, executet in annu 1924, ha esset finit ne ante comensa de novembre e poy on comensat li action laboratorial, li classification e preparation.

 

Ma, etsi li recivet resultates clarmen ha indicat, que in Vistonice es apertet vermen un trovatoria de extraordinari signification, on támen ne ha posset divinar, que it acte se ci pri un loc de importantie mundal, quo ha aportat li annu 1925, superante omni esperanties. dr. K. Absolon con du colaboratores ja ye li 2. may ha comensat su labores, quel sin interruption ha durat six mensus til li 1. novembre. Con un precaution maximal on ha persequet li cultur-strate; li trovage-terren esset detectet zone pos zone, metre pos metre. Ti terren extende se in omni directiones, or, li labor es sempre plu expensiv, proque li cultur-strate descende sub li hodial terren, quo támen denov es avantageosi por li trovages pro lor plu bon conservation. Li preparatores del land-muséo conserva omni objectes strax sur li loc, talmen que necos ne posse perir. In curs del annu 1925 esset trovat preciosissim objectes, perfectmen e caracterisativmen perlaborat instrumentes ex flint (foy-petre), tal-nominat "types", que nu on posse ínpeccabilmen preciser li etá de ti-ci trovage (secun Dr. Absolon li superiori aurignacien) e on posse efectuar securmen anc li inregistration de it in li subdivisiones del sistema paleolitic subtilmen dividet, quo in annu 1924 ancor ne esset possibil.

 

Li max preciosi es un trovat colection de ceramic statuettes. Ja in annu 1924 on ha trovat un artisticmen format cap de un ursette quel, just pro que it ha esset fabricat de brulat argil e pro to esset un novation, ha evocat suspectiones del francés scientistes, particularimen del famosi abbate Breuil, ma it nu ha esset verificat ye li ocasion del visite de antropologos. Hoannu on ha decovrit, ye joyosi astonament de omnis, un tot conglomerate de figurettes, un micri ateliere de un prehistoric sculptor diluvial. In Francia esset trovat particulari statuettes de féminas ciset sive ex ivor sive ex altri materiale, frappant pro li bizarr accentuation del sexual caracteristicas e de tal-nominat "steatopigies". Ti-ci statuettes ha esset intitulat "diluvial Veneres", ne justmen convenent. Chascun de ti-ci figuras, conservat in li muséo de St. Germain (un sol ex Lespugue, decovrit in 1922 de Dr. René de St. Périer, es in muséo de Jardin des Plantes), es un juvel ínapreciabil. Tchecoslovakia possede nu li max preciosi de ti-ci juveles. Ti "Venere de Vistonice", trovat in li mentionat atelier ínreprochabilmen sculptet e conservat, es del sam caractere, i.e. fortmen "steatopigic" (de bell costes), e excelle súper omni figuras, pro que it incorpora ye unesim vez li tendentie del artist reproducter per plastica mem li morfologic-anatomic caracteres del homan córpore, a saver li exteriori forme del dorse (musculatura, omoplates etc.). Per enumeration e descrition de variant ornamentation del mámmut-dentes defensori, polir-instrumentes, plastat argil, renn-cornes etc. on ne posse ci ocupar se.

 

Li 26. septembre 1925 ha comensat monstrar se un nov fase del cultur-strate, caracterisat per grand partes de mámmut-squelettes. In tri dies sequent ha esset enudat li terren in tal gradu que, quam it ha esset clar, on va reciver un aspectu culminant del tot troviera de Vistonice. Li 2. octobre sur un area de 12m^2 til nu decovrit, li cultur-strate ha monstrat un caractere quasi de un mámmut-sepultoria, quel ha prolongat se in li vicin strate til nu ne decovrit. Omniloc sali del terre gambes, omoplates, coxal osses, maxilles, cranies, costes e dentes de mámmutes, grandis e micris, omnimaniere conjettat in un cumul covrit de cindre, in quel on trova nov amasses de instrumentes, objectes ossin etc., quam supra enumerat.

 

Un semane plu tard li terren covrit per mámmut-osses ha esset detectet completmen. Li trovage es mult plu grand quam li celebrat mámmut-trovage in li cité Yaroslav apu Volga decovrit per Miklashevski in annu 1896, quel til nu ha esset considerat quam li max grand de su specie in li munde. Li osses esset preparat sempre til tri quartes, ma lassat con lor fund in li argilosi base. Chascun del osses ha esset signat per numeró e inregistrat in li plan del tot troviera. Li detectet terren ha esset ciset in multité de singul partes, queles per se ha esset separat de lor argil-base e deposit in 72 grand buxes. Li via ha esset reparat por transport-automobiles, queles posset vehicular til li loc self, e on ha successat in tri dies transportar li tot materiale til muséo de Brno u il va esser restaurat e instalat talmen quam it ha esset trovat in li terre.

 

In un plazze sub un mámmut-osse ha trovat se un grand manuade de selectet instrumentes ex flint (inter ili anc li max ancian cultel til nu conosset), queles suggeste li impression, que li possessor ha celat les ta, ma neplu ha trovat ocasion por deprender les. Quel micri tragedie ha ci trovat loc avan 30000 annus?

 

Anc li hoannual (1925) campanie significa solmen un progresse in li detection del diluvial cité sur li declive de collines de Pálave e con max grand chances li tot publica posse expectar quo va aportar li annu 1926.

 

Secun materiales del administration del Moravian land-muséo dat al disposition por li jurnale "Ceské Slovo" (8. XI. 1925).

 

Trad. A. Toman.

 

 

Paneuropa del vidpunctu economic.

 

Pan-Europa, i.e. Unit States de Europa secun li modelle de USA, es un politic ideal del max simpatic a omni bon Europano. Támen, li question have anc su látere economic quel ne deve esser negliget. Li gazette "Grenzbote", 20. XI. 1925, publica pri ti tema un articul instructiv, pri quel noi ci refere:

 

Li actual circumstanties in Europa ne permisse li creation del USE. Chascun Europano che li intration in America es consternat per un singulari sensation de alquicos enorm, presc supernatural. Ja li ciffre del total population de USA (106 milliones) imposi un respect; ultra to ti population have presc un homogen orientation politic - che li votation por election del borgomastro de New-York inter 2 milliones de uniat voces esset solmen 7000 voces socialistic. Li rapid evolution de USA es protectet del profitabil situation e li natur-richesse. Circa 1000 cités have su direct comunication con li mare per navigabil fluvies, li natural cline de fluvies pussa turbines ye capacitá de 10 milliones HP in annu - li cataract de Niagara self, liverant 1.2 mill. de practicmen explotat HP in annu, representa plu quam omni hidro-electrerías de Svissia. Li alimentation del popul es perfectmen organisat. IN Germania 43% del population ocupa se ye li preparation del nutritura por li population, in America sufice por ti-ci scope solmen 29%, to significa: li american cive paya solmen 29% de su salarie por li provision de su alimentes. In agricultura li rural labores es providet de un quadruplic númere de cavalles in comparation contra li númere de ovreros quam in Germania, ne egardante que li american farmero servi se de crane de capacitá til 70 HP. Max important crud-materiales industrial es presc acumulat in America! Li mund-production de carbon ante li guerre ha fat circa li summa de 1500 milliones de tonnes, 500 mill. (hodie 600) de it es contribution de America. In li 150 mill. de tonnes del mund-production de minerales participa USA con 70 mill., ex li 384 mill. barelles de petrol con 243 mill. Li national-richesse de GErmania ha calculat se ante li guerre ye 310 milliard Marcas in aure (4560 M. ye cap), hodie it es calculat ye 150 M. a. (2419 M. ye cap); in USA del total richesse de 780 milliard M. a. in annu 1913 ha cadet 8190 M. a. ye person; hodie disposi USA ye un capitale de circa 1575 milliard M. a. (15200 ye person). Li revenús de un cive de USA es calculat hodie in general ye 2647 M. a. per annu, ma in Germania solmen ye 322 M. a.

 

Ti-ci preponderantie de capitales de USA contra Europa es li max grav dangere por li tot "Paneuropa" e noi posse solmen joyar que li mund-guerre relativmen bentost ha esset finit, nam altrimen li tot Europa vell esser hodie simplicmen comprat de America.

 

(Argus, The Central Europe Clipping Bureau, Prague).

 

Trad. A. Toman.

 

 

##Proverbies.

 

###Arangeat de E.K. Pigal.

 

It es li ocul del cordie spegul.

 

Ne dona un bove por ganiar un ove.

 

Cavalle havent li pen ne manja li aven.

 

Pleser a omnis on ne posse, es arte quel nequi conosse.  E.W.

 

Cade miel ne del ciel.

 

A plende e plore ne cede dolore.

 

Contra dolore auxilia humore.

 

Chascun bandite ye su merite.

 

Li hom confide, fortun decide.

 

Cuida por tu e necos ad plu.

 

Omni noce da nos doce.

 

Al cane baston, a hom letion.

 

Sin mentiosi recomend apen on fa vend.

 

Omni person have su propri beson.

 

Quo es licet a Jove ne es licet al bove.

 

In yunesse on aprende, in oldesse on comprende.

 

Diligent propositor es tre lent executor.

 

 

Vernal Cant.

 

Li alaude montant in clar azur jubila,

 

de nubes grisi del bordura,

 

sur terre, misteriós e pur

 

cant-perles il defila.

 

Chascun son in aure ciselat sonora,

 

li terre escuta insorciat,

 

presenti se fertilisat,

 

e ye frisc gleb odora.

 

Trad. A. Toman.

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.