| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Cosmoglotta B 032 (mar 1942)

Page history last edited by Dave MacLeod 5 years, 3 months ago

OFICIAL MENSUAL ORGAN DEL OCCIDENTAL-UNION

 

Redaction e Administration :

 

INSTITUTE OCCIDENTAL, CHAPELLE (Vaud), Svissia

 

Serie B, poligrafat. Marte 1942 - Nró 32 (3)

 

-----------

 

Un bon nova :

 

NOR MAESTRO VIVE!

 

===================

 

Nequande, desde li existentie de nor movement, noi posset far a nor letores e amicos un comunication plu

 

injoyant quam ti quel noi just recivet de un del parentes de sr. Edgar de Wahl:

 

NOR CAR E VENERAT MAESTRO VIVE E ES IN BON STANDA !

 

It ne existe un sol Occidentalist quel ne va accepter ti nova con un real aleviament e con un sinceri sentiment de

 

gratitá al providentie. Por noi omnes queles save quant mortatori ha esset li combattes in Russia e tot

 

particularimen in Estonia, un tal eveniment equivale a un miracul. Nam sr. de Wahl ne ha abandonat su hem in

 

Tallinn; il es ancor ta pos har assistet a omni fases del lucte quel precedet li ocupation del cité per li germanes.

 

Noi plu ne have li jure, parlar pri li ciecitá del fate e li facte que li providentie ha tant visibilmen protectet li

 

creator de nor lingue, va duplicar nor ardore in li perduction del tache comensat. Benque sr. de Wahl vive nu

 

sub tre penosi conditiones, il va certmen trapassar li present

 

----------

 

Devenir membre del

 

SCOED

 

es

 

un del max bon maniere auxiliar li Occidental-movement.

 

Parte social Fr. 20.-- sviss. Li aquisition de partes es ínlimitat.

 

SCOED - CHAPELLE (Vd)

 

-25-

 

periode mersí a su grand coragie e a su tenacitá. Un altri cose remarcabil es que il ha successat salvar su precios

 

archives queles representa un imens scientic valore; ti documentes do fortunosimen ne va esser perdit por li

 

posterité.

 

Tamen, nor joya ne es complet: Si sr. de Wahl successat salvar su vive, il deplora li perde de su car e fidel marita

 

quel desaparit quam victim del guerre in li grand tempeste. It es desfacil expresser per simplic paroles su

 

sentimentes in presentie de un ínfortune tant cruel, ma noi omnes partiprende li desfelicie de nor maestro e

 

expresse le nor max sinceri e vivaci simpatie in su grand dolor.

 

Regretabilmen it ancor ne es possibil comunicar directmen con Tallinn, ma noi espera reciver de témpor a

 

témpor ulteriori novas per li amabil intervention de su parentes in Germania. E noi anc sincermen espera

 

revider nor maestro pos li guerre e redir le li grand admiration quel inspira nos su person e su ovre ínmortal.

 

Li redaction.

 

----------

 

VARIETÁS

 

In ocasion de un discurs fat de nor coidealist Kurt Hamburger de St. Gallen che li section de St. Gallen che li

 

section Winterthur del "Europa-Union" li auditores recivet gratuitmen un litt brochura mimeografat contenent

 

indicationes grammatic e textus in li tri cardinal lingues auxiliari Espo, Ido e Occidental. Li compilation de ti litt

 

ovre es un modell de ingeniositá e su efect sur li publica es mult plu grand quam on vell esser pret admisser. Li

 

interessates es sempre agreabilmen tuchat quande ili constata que li propagandistes de lingues international

 

plazza adminim tam mult fide in li inteligentie, li facultá de judicament e li san rason del escutatores self quam

 

in su

 

-26-

 

propri potentie de persuasion. Sr. Hamburger merita nor gratitá por su excellent iniciative.

 

Tamen, on mey permisser me un litt critica. Li tre laudabil sucie de inpartialitá ha pussat li autor til scrir que "li

 

estimationes del númere de persones hant aprendet Espo varia inter 500'000 e 2'000'000". Null seriosi Espist

 

ha til nu audaciat subtener publicmen un evaluation tant exagerat. Solmen propagandistes sin scrupules ha

 

articulat tal númeres, ma sin esser capabil pruvar lor assertiones. In realitá li númere del Esperantistes

 

probabilmen nequande ha atinget 500'000 e mem 100'000 persones. E li membrité del espistes

 

internationalmen organisat ha sempre esset sub 10'000. It sembla do plu bon lassar al Espistes self li

 

responsabilitá de tal exagerat evaluationes íncontrolabil e ne ofertar les li ocasion citar nor propri textus quam

 

pruva pri li vastissim difusion de lor "kara lingvo".

 

** Un tre bon articul pri li problema del lingue universal aparit in li revúe "THE AMERICAN SCHOLAR" sub li

 

plum de Prof. A. Guérard (California). Pos har demonstrat li inpossibilitá del election de un lingue national quam

 

adequat instrument de intercomprension universal, il mentionat li cardinal projectes de lingues auxiliari

 

actualmen existent e parla de Occidental quam un del max remarcabil creation mundlingual. Il anc critica

 

severmen, ma objectivmen li project "Basic English" de Ogden con su vocabularium "aerodinamic" (streamlined

 

vocabulary). Un tre jolli definition !

 

** Sr. Prof. Dr. A. Debrunner del universitá de Bern, presidente del "Committe for Agreement" de IALA ha intrat in

 

convalescentie pos un restada de pluri semanes in li hospital. Noi permisse nos presentar a ti eminent scientist

 

e interlinguist nor max sinceri desires de rapid e complet resanation.

 

-------

 

-27-

 

PERFECT OCCIDENTAL GARANTIT IN DU MENSUS !

 

Ex li responses recivet, yo resuma brevimen li max complet, ti de sr. W. Gilbert quem yo mersia ancor un vez

 

por su preciosi colaboration:

 

"Yo usat li "Complet curs de Occidental" (1) por franceses de R. Berger. It dat bon resultates e it existe certmen

 

null plu bon manuale de aprension til nu: in revancha li "curs in 5 leciones" es totalmen ínsuficent. Li max bon 

 

metode es certmen li metode direct, por ex. li metode "Assimil". Ti manuale es basat sur li custom, sur li

 

repetition del max comun frases, ma ti-ci frases forma sempre un textu de quel li letura es agreabil. Noi deve

 

usar un simil por li docentie de Occidental, it es un manuale tam complet quam possibil, fat por parlar

 

Occidental in practica e basat essentialmen sur li metode direct, ma con li necessi explicationes grammatical".

 

Ti opinion concorda exactmen con li mei. Yo desira solmen far un litt remarca concernent li critica del manuale

 

"L'Occidental en 5 leçons" de Berger. Ti curs certmen ne permisse aquisiter un complet mastrisation de

 

Occidental, ma to anc ne es su scope. It es un simplic sinoptica del structura grammatical de Occidental con

 

ilustrativ exemples. Ma quam tal it es ínsuperabil e yo ne ha til nu incontrat un sol ovre quel da in sam concis

 

form un egal quantitá de util informationes pri li essentie del lingue. It explica plu mult quam it doce, ma ti

 

explicationes es plu instructiv quam vell esser deci págines de sicc regules grammatical. In curt, it es un

 

admirabil vademecum quel, combinat con un libre de letura o alquel altri medie de perfectionament posse dar

 

excellent resultates.

 

On mey ne obliviar que in li aprension de un lingue foren, li labor a furnir es sempre

 

-28-

 

un quantitá ínvariabil e índependent del metode usat. On posse - tre inperfectitmen - assimilar ti labor a

 

un function algebraic in quel li totalitá del materie a aprender lude li rol de constante. Si noi statue, tot

 

teoricmen, que ti materie consiste ex 5'000 elementes a aprender, tande it es absolut egal ca noi studia

 

secun un manuale tre complet quel furni ja 3'000 elementes ex li total de 5'000 e lassa solmen 2'000

 

elementes al studies de perfectionament o ca noi usa un manuale contenent solmen 1'000 elementes e

 

lassant 4'000 al studies pos-cursal. To quo changea es solmen li statu de avansament pos li perlaboration

 

del respectiv manuales, ma ne li statu de perfection atinget pos li sam témpor de studie. Un distantie de

 

5'000 passus representa sempre un egal longore e it existe null metode quel permisse atinget li termine

 

pos har percurret solmen 3'000 passus.

 

Ma to quo posse esser modificat es li témpor absolut besonat por percurrer li via. TI-ci posse esser acurtat

 

per li election de un apt e eficaci metode. E to ducte nos al mult plu important question del sistema de

 

docentie.

 

In ti punctu li discussion es afacilat per li facte que li longannual lucta inter partisanes del anteyan

 

"grammatical" metode e del metode direct posse ho-die esser considerat quam definitivmen decidet in

 

favore del ultim. Yo posse do solmen subtener sin reserve li conclusiones de sr. Gilbert in su response a

 

nor inqueste. Noi trova li concretisation de ti principie in li metode RALIN (2) quel ja ha esset adaptat al

 

studie de Occidental por Nederlandeses. It es un admirabil metode por docer in maniere sistematic li tot

 

materie lingual sub form de cuidosimen selectet complet frases. Yo recomenda al letores li studie del litt

 

ovre de sr. H. Littlewood: "Vers un lingual instruction plu rational" in

 

-29-

 

quel ti metode es scienticmen explicat e justificat.

 

Li diferentie quel existe inter li metodes RALIN e ASSIMIL consiste in li facte que li unesim basa se

 

unicmen sur isolat frases, durant que li duesim oferta complet, coherent textus. Til nu yo ancor ne havet li

 

ocasion examinar li metode ASSIMIL plu detaliatmen e pro to yo ne audacia emisser un judicament

 

definitiv pri li avantages comparat del du sistemas. A priori yo vell dir que RALIN es particularimen

 

indicat por monoglottes queles parla quam lingue matrin un idioma non-romanic, nam li structura del

 

curs posse esser adaptat plu sistematicmen al special conditiones queles vale por ti categorie de

 

aprensores. In revancha li poliglott o conossor de alcun lingue romanic a quel Occidental ja es

 

comprensibil sin special studie va probabilmen dar su preferentie al metode ASSIMIL quel, secun li

 

indication de sr. Gilbert opera sur li base de coherent textus distractiv. Til un cert gradu it es possibilmen

 

anc un simplic question de convenientie personal esque on va usar un metode con preferentie al altri. In

 

realitá, li principies es identic e sol li aplication difere.

 

In mi nov "curs de Occidental por german-parlantes" yo provat aplicar un metode quel constitue un

 

maniere de sintese inter li du metodes mentionat. Yo anc efortiat arangear li curs in tal maniere que it vell

 

posser esser usat con egal chances de success de poliglottes e de monoglottes conossent null lingue

 

romanic. Li egardation del special demandes del poliglottes esset necessi pro que tis-ci forma li grand

 

majorité del German-svisses a queles li manuale es destinat in prim loc.

 

Ti metode es basat sur li perlaboration de coherent textus distractiv ja desde li unesim lecion. Li maniere

 

de perlaboration re-

 

-30-

 

comendat es li secuent:

 

1° Repetit letion con alt voce del textu exercitiv.

 

2° Copiation del textu.

 

3° Traduction del textu in bon, idiomatic german, per li liste de vocabules acompaniant li textus.

 

4° Quelc dies plu tard, retro-traduction del textu german in Occidental.

 

5° Comparation del retro-traduction con li originale e cuidosi corection del erras constatat.

 

6° Aprension ex memorie del textu Occidental

 

Ti metode have li avantagie esser adaptabil a omni gradus de instruction, mersí a un adequat selection del

 

textus exercitiv. Tis-ci deve esser max interessant possibil (espritosi anecdotes, facettes, proverbies, etc.).

 

Si ili es enoyant, li aprensor va poc a poc abandonar li studie. Secun mi experienties, on rarmen erra si on

 

da un plazza - mem un poc tro preponderant - al humor.

 

Li gramatica es docet simultanmen, ma ne sub form de sicc regules, ma quam comentarie explicativ al

 

textus ofertat. Omnicos - o adminim li max grand parte de to - quo es tractat in gramatica ja es conosset

 

del aprensor ex li precedent textus. Li tache del autor consistet simplicmen in presentar ti conossentie sub

 

un form sistematic e facilmen consultabil.

 

Noi possede talmen un manuale quel forma un combination de libre de letura con gramatica sistematic

 

del lingue Occidental, usabil e de novicios conossent null altri foren lingue e de poliglottes instructet.

 

Por ti últimes li beson de un perlaboration sistematic del textus exercitiv es minu acut e ili va probabilmen

 

atinger un suficent gradu de mastrisation de Occidental per li simplic -

 

-31-

 

eventualmen repetit-tra-letura del manuale.

 

Li metode indicat in supra have ancor li avantagie suplementari que it posse anc servir por li studies de

 

perfectionament sin que per to un nov special manuale es necessi. Li aprension de un lingue foren

 

consiste in necos altri quam in li imitation de to quo on audi circum se in li omnidial vive o - si on have

 

null ocasion por audir li lingue parlat - in li memoration del fras-exemples trovabil che li bon scritores.

 

Or, it es tre facil trovar convenent textus por exercities in li libres editet del Institute Occidental e

 

specialmen in Cosmoglotta. Li perlaboration de tal textus oferta li sam avantages quam un curs de

 

perfectionament e ili fa absolutmen ínutil li aquisition de special manuales suplementari.

 

Yo self ha studiat pluri lingues secun li metode mentionat. Yo ne save ca li gradu de conossentie a quel yo

 

arivat es un recomendation suficent por li sistema, ma yo posse afirmar que li resultates es superiori a tis

 

queles yo obtenet per alquel altri metode.

 

A. Matejka.

 

-----

 

(1) Hodie completmen exhaustet.

 

(2) Hodie 8 leciones aparit adaptat a nederlandes. Ti al lingue anglés es ja in grand parte pret por li

 

edition. Li adaptationes al lingues german e francés es in preparation, ma noi opine que li curses RALIN

 

ne va esser editet ante li fine del guerre.

 

----------

 

Regretes.

 

Un old dama, vidua de tri maritos, esset incontrat in li via del sepultoria, de un de su anteyan adoratores

 

quel comensat inundar la de condolenties. "Tri bon maritos mort!" Mi cordie sangue por te!" -- "Lassa me,

 

tu e tu sympathie!" ella dit in furore. Si tu vell har havet cordie e intelligentie tu nómin vell ja esser in

 

sepultoria".

 

-32-

 

MODERN OCCIDENTAL

 

(fine)

 

antiquat modern antiquat modern

 

orel'e orel sider seder

 

orgul'e orgolie stran'i strangi

 

participar partiprender stril'e strigul

 

parturar parturir tal'e talie

 

patrul'e patrull tel'e tegul

 

pavill'on pavilion tarea tache

 

pendir pender -ti -ant

 

pill'ar spoliar tin'e tinea

 

place plazza titill'ar titillar

 

placer pleser toal'e toale

 

prefacie anteparole trel'e trell / trotillar

 

poche tasca trepin'ar tramplar

 

preferabil preferibil vece vez

 

pront pret vel'i old

 

púer garson, boy vestri vor

 

quadrill'e quadrille vo vu

 

quancam benque vanill'e vanille

 

obsolet antiquat victual'a victuales

 

revel'e reveille vin'e viniera, viniero

 

roubar raubar

 

seral'e serail zero null

 

Anotationes: Secun recomendation de sr. de Wahl noi va preferibilmen usar li verb abstener vice abstiner

 

(analog a: tener, contener, retener, etc.) benque li radicarium indica abstiner.

 

Sin voler far un decision definitiv in li question de puella - flicca, noi da nor preferentie al form puella,

 

benque it existe in li Academie un fort tendentie, conservar li original parol "flicca".

 

----------

 

To, quo ne vale esser dit, es cantat. (Beaumarchais)

 

Superstition es li religion del debil mentes. (Burke)

 

-33-

 

CONCURS DE TRADUCTION

 

Li resultate del unesim concurs de traduction va aparir in li proxim numeró.

 

Por ti numeró, li traduction a far es de german e de francés ad Occidental. Ho-moment, it ne es possibil

 

dar textus in plu mult lingues. In li proxim numeró noi va inserter textus in italian e sved. Secun li

 

interesse de nor letores, noi va adjunter textus in altri lingues.

 

Textu german:

 

HUMOR. Gewissenhaft.

 

Hausbesitzer: "Sie haben doch keine Kinder?" -- Mieter: "Nein!" -- Hausbesitzer: "Piano oder

 

Grammophon?" -- Mieter: "Nein! Aber ich habe eine Füllfeder, die etwas kratzt. Falls Sie das stört, werde

 

ich sie verkaufen!".

 

Drei Berufe.

 

In Genf sassen drei Herren in der Bar. Ein Architekt, ein Chirurg und ein Diplomat. "Mein Beruf ist der

 

älteste", sagte der Chirurg. "Denn als Gott die Eva schuf, operierte er dem Adam eine Rippe aus dem

 

Leibe". -- "Keine Spur", sagte der Architekt, "denn ehe es einen Adam gab, baute Gott aus dem Chaos die

 

Welt." -- "Und wo kam das Chaos her, wenn ich fragen darf?" fragte der Diplomat.

 

Textu francés:

 

La langue la plus rapide

 

Un philologue suédois, qui étudiait la rapidité d'expression del langues du monde, est arrivé, après de

 

longues années de recherches, aux conclusions suivants : la langue français est celle que l'on peut parler le

 

plus rapidement. Elle permet d'exprimer trois cent cinquante syllabes par minute. Au second rang vient la

 

langue japonaise avec trois cent dix syllabes par minute, puis l'allemand avec deux cent cinquante

 

syllabes, l'italian avec deux cent trente et finalement l'anglais avec deux cent vingt syllabes par minute.

 

-34

 

PELMEL

 

Un bon farse.

 

Robbins, apen intrat in un grand magasin de London, percepte un aurin monete sur li tapiss. Il lassa

 

negligentmen cader su gantes, inclina se por recolier les. Ye su grand regret, il constata, relevante se, que

 

li pezze es fixat al tapiss.

 

Manovrante con un perfect prudentie, il fa un litt tur e repassa per li unesim loc. Li aurin pezze es sempre

 

ta. Ti vez Robbins lassa cader su nas-linette, regarda prudentmen circum se, inclina se e recolie su naslinette. Ma li pezze ne volet venir.

 

Alor, prendet de colere, il lassa cader su chapel. Ye li sam moment, alquí frappa sur su epol. Il retorna se,

 

furiosi, e vide avan il un employato del magasin quel, per un amabil voce, di le:

 

-- Permisse me, senior, recomendar vos li colla del firma. It es sin rivale, quam vu ha posset vider it.

 

E Robbins, hontosi e confus, presenta sixant centesimes por un litt botell de gelatin-colla, quel posse

 

forsan valer deciquin.

 

Distration de scientist.

 

Newton havet un cata quel il amat tendrimen e quel venit regularimen dormir in su studie-chambre. Un

 

hiverne, li cata parturit littes ma on lassat a ella solmen un sol. Desde ti moment, sempre ínquiet, ella ne

 

posset restar tranquil alcú, passat de un chambre al altri transportante su catell, e soventissimmen

 

miaulat desesperatmen avan o detra li porta del chambre de Newton til quande on apertet it.

 

Genat esser sempre tribulat in su calculationes, li matematico fat venir li fin-carpentero, explicat le li

 

situation e dit le: "It es necessi que li animale mey posser ear e venir quam it desira con su litte. Ples do far

 

in

 

-35-

 

SUBVENTIONES E CONTRIBUTIONES RECIVET (27.2.42)

 

E. Wettstein, Fr. 5.--; Anonym, Fr. 5.--; E. Mayor, Fr. 1.50; J. Denzler, Fr. 1.--; A. Schild, Fr. 5.--; J. Ritter, Fr.

 

2.--; A. Haldin, Fr. 2.--; K. Bosshardt, Fr. 3.--; M. Stöckli, Fr. 10.--; A. Schild, Fr. 5.50; Dr. F. Haas, 5.--; W.

 

Madöry, Fr. 2.--; M. Jaccard, Fr. 2.--; Anonym, Fr. 5.50; F. Vouga, Fr. 2.--; G. Perers, Fr. 5.--.

 

Cordialissim mersí ad omni donatores!

 

----------

 

PELMEL (secue)

 

li inferiori parte de mi porta du aperturas catal, un grand por li matre e un litt por li catell". Li artisan

 

regardat Newton per un amusat regard e dit le subridente: "Esque vu ne pensa, senior scientist, que li

 

grand vell posser sucer ?"

 

Logica

 

Un mamá questiona li litt filio de un amica, in li etá de 5 annus, esque ella vell consentir maritar, plu tard,

 

su filio Petro quel have 7 annus. Josette hesita.

 

-- Yo vell mult desirar it, seniora, ma to ne es possibil.

 

-- Ah! Pro quo do ?

 

-- Pro que on ne posse maritar un mann quel ne es del sam familie.

 

Li dama completmen astonat dit:

 

-- Qualmen to ?

 

-- Certmen, responde Josetta. E li pruva es que papá ha maritat mamá, que grandpatre ha maritat

 

grandmatre e que mi onclo ha maritat mi tanta. Alor vu vide bon !

 

----------

 

QUESTION A NOR LETORES: Quel es li articules in li actual Cosmoglotta queles max plese vos ?

 

----------

 

ESQUE VU JA HA PAYAT VOR CONTRIBUTION 1942 AL "OCCIDENTAL-UNION" ?

 

-36-

 

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.