COSMOGLOTTA, sept.-oct. 1935. (Annu XIV.) No 5 (104) 

Li cronica apari in li suplement trimestral „INFORMATIONES" 

NUMERÓ CONSACRAT AL COMERCIE 

Autun 

Li cariera comercial 

On ha credet durant long que li elite de un nation posse recrutar se solmen in li liberal carieras. In fine on comensa comprender que it deve recrutar se In omni medies e in omni carieras ; on comprende que it es tam nobil e forsan plu invidiabil selecter li comercial cariera u li salarie proportiona se al intensitá del efortie, plu quam li professiones de functionarios, con magri fix salaries, sequet de un povri pension ; on anc comprende que un capitan del negocie, del banca o del 

industrie prende tam mult spacie, fa tam mult servicies e besona tam mult preparation quam un avocate, un poete o un medico ; in fine on comprende que li grand aferes exige remarcabil facultás intelectual e ne vel contentar se con li sicc fructes del altri professiones. 

In ti lucta gigantesc u lude se li destine del nationes, li comercie es selectet por luder un role tam capital quam complicat. Li desfacilitás sin númere e sin cessa renascent venit impedir su elan. Li guerre, pro su divisiones e su devastationes ha obligat serchar, crear nov fontes de 

aprovisionament, nov exportadas. It ha inaugurat un era de regulamentation, de prohibition excessiv. It ha provocat li crise del exchanges, li crise del transportes, li crise fiscal, li crise del oficiatu (function) e del labor.

(Trad. Fred. Lagnel.) Georges Paillard. 

-65- 

LETTRE DE AMERICAN 

Inter li numerosi testimonies quel noi continua reciver pri li ínmediat comprensibilitá de Occ., noi cita li sequent, extractet ex un lettre in anglés just recivet. 

Occidental-Union 

Chapelle (Vaud), 

Switzerland, (Svissia). 

South Bend, Indiana, 6 sept. 1935. 

Gentlemen : 

A few days ago I received through the mail some publications relating to interlanguages, and among them was Number 2 of Cosmoglotta-lnformationes. 

I had, of course, heard about Occidental, but had never before seen a word written in that language. Many, many years ago, I studied Volapük, and later have given much attention to Esperanto, Ido and Nov-esperanto. I am in no sense a linguist, as such languages as I attempted to learn in my school-days of long-ago were bug-bears to me. However, as a hobby, I have, in later years, greatly enjoyed the "constructed" languages. (Mathematics constituted my favorite studies in school and the logic and regularity of the synthetic languages fascinate me.) 

Well, I at once began to try to decipher Occidental from the above-mentioned issue of Cosmoglotta-lnformationes, and to my great astonishment, I found myself able to read it understandigly almost at first sight. Of course I have no idea whatever as to the pronunciation ; and I have not tried to formulate the gramatical rules, nor the exact system of word-derivation. In view of the fact that I retain only the most meager knowledge of what little French and German I acquired in school, and that I know nothing about any other modern language (except the "auxiliary" languages and mother tongue) I was, as you may well imagine, greatly surprised that I could translate the sample of Occidental practically at first sight.

While my study of the construction languages has been, and must continue to be, only a hobby, I certainly do want to know more about Occidental ; and that is why I am writing to you... 

W. E. Miller, Lawyer. 

Li frigorification del cadavres 

Inter li ínnumerabil aplicationes del fri ore artificial, un ex li max recent have quam scop li conservation del cadavres homan, durant li tempore separant li morte del interration. On strax comprende li higienic avantages del procede por li hospitales por li scoles de medicos e por li publica in general. Li cadavres, vice esser conservat in hem, es deposit in salas frigidat, ili es accessibil al publica in excellent conditiones higienic e mem estetic. 

Un grand hospital de Rotterdam possede ja un tal frigorific instalation, quel contene duant celules, in quel li reposi sur lettes. 

Li frigore es productet in suficentie e un acustic aparate functiona automaticmen quande temperatura eleva se super un cert limite. 

-66-

LI LINGUE CHINÉS

(de S. Schaub)

Malgré su simplicitá grammatical, li lingue chinés es tre desfacil a aprender completmen. In prim pro que it existe almen 5 species de dialectes chinés e que parlar un de ili ne possibilisa li comprension del altris. 

On di que chinés es simplic pro que on trova in it solmen circa monosíllabes. Ma it es self comprensibil que ti 700 síllabes ne sufice por un popul tam subtil e cultivat quam li popul chinés. In realitá, li accentuation furni li nuancies necessi e complica terribilmen li lingue : Li sam parol posse presentar 6 o 10 senses diferent secun li accentuation, e si il ne vole parlar un barbaric chinés, un Europan deve mastrisar ti accentus, nam, quam di un proverbie chinés : "On 

ne deve saltar ante saver marchar".

Vi un exemple : schu (accentu acut long) = libre ; (accentu bass long) = terr-pom ; (decrescent) = manu ; (son projectet con fortie) arbor ; (accentu acut brevi) = matur ; (accentu bass curt) onclo. 

Anc un chinese posse confuser ti divers accentus, quo causa sovente miscomprense. On raconta pri to li secuent historiette : Li celebri deessa buddhic del compate, Kon Yim, es representat con 1000 ocules e brasses. Ti filia de rey, di li historie chinés, persequet de su patre, retraet se in un convent. Poy su patre comendat a un sculptor erecter un statue de ella, con brasses e ocules perfect. Ma, si tschen (accentu bass alongat) significa "perfect", tschen (accentu acut alongat) 

have li sens de 1000. Li rey hante mal pronunciat, li sculptor fat su statue in li form indicat plu alt.

On posse imaginar li erras fat del Europanes, ye li grand joya del Chineses. Talmen li parol "tschu" pronunciat decrescent significa dómino, durant que li sam parol accentu acut have li sens de svin. 

"Then" con accentu acut long significa ciel, e con accentu bass : agre. It posse do evenir que ti quel vole dir : "Nor Domino quel es in li ciel" di in realitá "Nor svin quel es in li agre". 

Li pronunciation presenta ancor mult altri desfacilitás : Li extranos have, por exemple, mult pena far li diferentie inter li sones : s, ts, tsh, sui, tsui e tshui ; schong, tschong e tsch'ong ; talmen que in li confession del peccas, vice dir : "Noi es omnes peccatores", it es facil dir: "Noi 

es omnes trincardes !"

Li lingue parlat presenta poc desfacilitás grammatical. It ne existe flexiones. Omni monosíllabes, adjectives, nómines, verbes o adverbies, resta ínvariabil. De to li necessitá cuidar que, por exemple, li acusative precede li dative : talmen on ne deve dir "dona le pane", ma "dona pane a il". 

Li scritura chinés ne es composit de lítteres de sam son, it ne es fonetic ; quam in li scritura del ancian Egiptia : a chascun parol coresponde

-67- 

un signe diferent, talmen que poc Chineses posse mastrisar completmen ti scritura quel possede circa 44.000 signes.

It es evident que in li vive ordinari on ne usa li 44.000 signes del dictionarium imperial : in practica 5 a 6000 signes sufice. Li Bible in su totalité, contene circa 4100 signes. 

Mult de ti signes have un orígine explicabil ; ili es un specie de dessin. Talmen li signe por li sole es hodie fig. I quel es un deformation del anteyan fig. 2 ; li lune quel es scrit (fig. 3) esset antey (fig. 4). Li ciffre I es scrit (fig. 5), 2 = (fig. 6) ; 3  = (fig. 7), etc. ; ad supra es scrit (fig. 8)  (antey : fig. 9) ; a bass (fig. 10) (antey fig. 11). 

Altri signes es fat per juxtapositiones de idés. Por exemple clar es expresset per fig. 12, format del sole e del lune (vide supra). Confide, fidelitá es expresset per un signe composit de hom e parol : un hom, un parol. Li fig. 13 significa vider (fig. 14 = ocul, fig. 15 = hom). Li fig. 16 significa regardar (fig. 17 manu, e fig. 18 ocul) nam por regardar, on mette li manu súper li ocul. Poc a poc li Chineses augmentat li númere de lor combinationes. Del circa 300 primitiv formes nascet un multitá de signes quel esset 3300 in li annu 200 ante J.-C. ; in li annu I00 pos J.-C., in li dictionarium de Schot Wun, ili esset 9353 ; in li annu 1150, 24.000. Hodie on conta circa 44.500 signes. 

Quelc altri exemples caracterisa bon li spiritu del ancian Chineses : Un fémina maritat es scrit per du signes : fémina, e balaye, nam li deve de un marita es tener su hem nett. Un mann es expresset per li signe del agre e del fortie, proque un mann deve consacrar su fortie al labores del agricultura. Li signe (19), quel representa un fémina, intra in mult combinationes nominat... defectes quam li jalusie, li invidie, etc. Plazzante du féminas li un apu li altre : fig. 20, on obtene li parol : querelle ! Li reposa es designat per fig. 21 (tegment) plazzat sur fig. 19. Ma durant que noi, Europanes, vel traducter to per : "On es felici quande un fémina ha intrat sub nor tegment", li Chinese vole dir : "Li reposa es cert si li fémina resta in hem vice babillar con li vicinas". Noi mey admirar, in revancha, li bell pensa contenet in li signe 22 format de aqua (tri 

guttes in levul), de un hom in un cage (fig. 23) e de un vase (fig. 24) 

-68-